Infekcje pochwy u dziewczynek i dziewcząt

Występowanie i czynniki ryzyka

W populacji dziecięcej patogeny wywołujące infekcje dróg rodnych najczęściej pochodzą z układów oddechowego i jelitowego. Wynika to z gorszej dbałości o higienę u nich i możliwości transmisji bakterii z kału, nosa lub jamy ustnej. U dziewcząt przed okresem dojrzewania ze względu na brak lub niewielką ilość pałeczek kwasu mlekowego może dojść zaburzenia równowagi mikrobiologicznej pochwy, co sprzyja zapaleniom pochwy i sromu.

Infekcje pochwy i sromu mogą być wywołane przez różne patogeny zakaźne: bakterie, wirusy, rzęsistki, grzyby czy pasożyty.

Zakażenia miejsc intymnych przypadają najczęściej pomiędzy trzecim a siódmym rokiem życia dziewczynek. Przed wystąpieniem pierwszej miesiączki infekcje częściej ograniczają się do zewnętrznych narządów płciowych, natomiast po rozpoczęciu miesiączkowania łatwiejsza jest transmisja zakażenia w kierunku wstępującym do wewnętrznych narządów rodnych.

Dominującą cześć infekcji w tej populacji wywołana jest przez baterie, przy czym najczęstszym patogenem to Streptococcus A β-hemolizujący (paciorkowiec A β-hemolizujący) , co stanowi 20–60% przyczyn zakażeń bakteryjnych u dzieci. Dość częstą przyczyną zakażeń są także bakterie z grupy Enterococcus spp. (enterokoki), Escherichia coli ( pałeczka okrężnicy),  Staphylococcus spp. (gronkowce). Streptococcus spp. (paciorkowce), Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc). Streptococcus pyogenes (paciorkowiec ropny) należy do paciorkowców β-hemolizujących, które najczęściej wywołują stany zapalne pochwy i sromu u dziewcząt. Zapalenie wywołane tą bakterią objawia się krwistymi lub ropnymi upławami, pieczeniem z obecnym rumieniem w okolicy krocza oraz bóle i pieczenie podczas oddawania moczu.

Sporadycznie występują zakażenia wywołane grzybami, które stanowią zaledwie 1% wszystkich infekcji wywołanych przez patogeny zakaźne. W tych przypadkach w posiewie mykologicznym dominuje Candida albicans.

W Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych najczęstszą pasożytniczą przyczyną infekcji pochwy i sromu u dziewczynek jest owsica.

Wśród czynników mających wpływ na wystąpienie infekcji najważniejsze znaczenie mają następujące: wargi sromowe są małe i ubogie w podściółkę tłuszczową, nie występuje owłosienie łonowe oraz jest zbyt bliskie sąsiedztwo pochwy z odbytem. Wszystkie te cechy powodują, iż zwiększa się ryzyko uszkodzenia nabłonka i zakażeń bakteryjnych.

Objawy

Najczęstszymi objawami, z którymi młoda pacjentka podczas infekcji intymnych zgłasza się do ginekologa, są: zaczerwienienie okolicy pochwy i sromu, świąd, ból, pieczenie (również podczas oddawania moczu) oraz upławy.

Niejednokrotnie zakażeniom intymnym towarzyszą infekcje dróg moczowych, wtedy właśnie młoda pacjentka dodatkowo będzie zgłaszać objawy dyzuryczne.

Warto zwrócić uwagę, iż nadmierna wydzielina z pochwy nie zawsze jest objawem chorobowym. Wiadomo że u dziewcząt ok. rok przed pierwszą miesiączką pojawiają się bardziej obfita wydzielina z pochwy, pozbawiona zapachu, bez towarzyszących innych objawów. Taka sytuacja nie jest stanem chorobowym i nie wymaga leczenia.

Diagnostyka

Podstawą diagnostyki jest dokładny wywiad oraz badanie przedmiotowe (ocenę wizualną przedsionka pochwy, pochwy, sromu i okolic odbytu).

W zależności od objawów wskazane jest: pobranie posiewu z pochwy w celu określenia rodzaju patogenu, wywołującego infekcję oraz jego wrażliwość na leki.

Leczenie

Jednym z ważniejszych czynników ryzyka infekcji jest nieprawidłowe pH w pochwie, dlatego ważne jest zastosowanie u pacjentki preparatów zawierających pałeczki kwasu mlekowego, które pomogą utrzymać prawidłowe pH pochwy i równowagę mikrobiologiczną. Kremy na bazie aloesu i drzewa herbacianego mogą złagodzić świąd skóry oraz zmniejszyć podrażnienie miejsc intymnych. Pozytywne efekty możemy uzyskać, stosując na podrażnione miejsca emolienty oraz małe dawki miejscowo działających sterydów.

Ważne jest unikanie podrażnień kontaktowych, dlatego zaleca się, aby dziewczęta zmagające się z infekcjami pochwy i sromu ograniczyły gorące kąpiele, nosiły przewiewną bawełnianą bieliznę.

Leczenie celowane ustalane jest na podstawie posiewu z antybiogramem.

dr n.med. Boyana Mikulska
ginekolog