Badania laboratoryjne

• Pacjent powinien być co najmniej 12 godzin po spożyciu ostatniego posiłku
• większość badań laboratoryjnych należy wykonywać w godzinach porannych, we krwi pobranej na czczo, po ok. 12-godzinnym spoczynku nocnym
• bądź wyspany
• unikaj wysiłku fizycznego przez ok. 12 godzin przed pobraniem krwi
• jeżeli zażywasz na stałe leki, skonsultuj się z lekarzem, czy nie będą one wpływać na wyniki badań i czy istnieje możliwość ich zażycia po badaniu
• ogranicz spożywanie używek (np. kawa) 2-3 dni przed badaniem
• w przypadku niektórych badań, np. glukozy, żelaza, triglicerydów, krew zawsze należy pobierać na czczo, gdyż po posiłku parametry te ulegają zmianom
• niektóre badania wymagają specjalnego przygotowania przed pobraniem próbek do badań, np. powstrzymania się od przyjmowania leków, specjalnej diety itp.
• próbki do badań mikrobiologicznych należy pobierać tylko do jałowych pojemników

• na badanie należy się zgłosić najlepiej ze skierowaniem od lekarza
• badanie wykonywane jest w godzinach porannych
• na badanie należy zgłosić się z gotowym preparatem - miej ze sobą butelkę lub kubek termiczny, przygotuj roztwór z proszkiem w domu
• badanie trwa od 1-2 godzin i wymaga spędzenia tego czasu w poczekalni CM Grapa Medica
• NIE wykonujemy badania w czasie infekcji czy antybiotykoterapii – wyniki mogą ulec zaburzeniu
• NIE wykonujemy badania w okresie intensywnych treningów i zawodów sportowych. Na kilka dni przed badaniem należy zminimalizować intensywność treningów, a dzień przed badaniem najlepiej z nich zrezygnować
• zgłaszamy lekarzowi przyjmowane leki – zwłaszcza wpływające na poziom glukozy (np. leki sterydowe, leki moczopędne)
• Metformina – należy skonsultować z lekarzem czy powinna być odstawiona i na jaki okres. Niekiedy trzeba ją odstawić nawet na 7-14 dni

PRZED BADANIEM – 3 dni:

• NIE stosujemy restrykcyjnych diet: niskokalorycznych lub niskowęglowodanowych – mogą wpływać na pogorszenie wchłaniania węglowodanów i zafałszowanie wyników
• NIE odstawiamy węglowodanów – dobowe spożycie węglowodanów 3-4 dni przed badaniem powinno wynosić co najmniej 150g – ale nie w postaci cukrów prostych – jemy pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryż, owoce, warzywa
• NIE pijemy alkoholu, kawy, herbaty i innych napojów kofeinowych
• NIE palimy papierosów

W DNIU BADANIA:

• Ostatni posiłek zjadamy co najmniej 8 godzin przed pobraniem
• Badanie przeprowadzamy rano – tolerancja glukozy zmniejsza się po południu i wieczorem na skutek zmniejszonej wrażliwości tkanek
  na insulinę i mniejszej reaktywności komórek β trzustki na glukozę.
• WAŻNE! Po obciążeniu glukozą i w przerwie pomiędzy pobraniami pozostajemy w spoczynku, nie zjadamy żadnych pokarmów, nie pijemy płynów, nie palimy papierosów, nie przyjmujemy leków, nie wychodzimy z placówki w celu załatwienia spraw

WYPICIE GLUKOZY:

• NIE należy rozcieńczać roztworu glukozy cytryną, gdyż może zaburzyć wyniki badań. Glukozę rozpuszczoną w wodzie pijemy maksymalnie w ciągu 5 minut (im szybciej tym lepiej).
• W przypadku zwymiotowania roztworu glukozy badanie jest niediagnostyczne (nieważne) i należy je powtórzyć po czasie ustalonym z lekarzem
• Jak przebiega badanie krzywej cukrowej?

Pierwszego pobrania krwi pielęgniarka dokonuje zaraz po przyjściu Pacjenta do gabinetu. Potem pacjent w ciągu 5 minut wypija mieszankę glukozy z wodą (75 g glukozy jest rozpuszczane w 300 ml wody). Ważne aby nie wypił roztworu zbyt szybko. Po tym czasie czeka na kolejne pobranie krwi. Nie powinno wówczas opuszczać poczekalni i obciążać organizmu. Najlepiej siedzieć spokojnie i czekać na kolejne pobranie krwi.

Zaopatrz się w jednorazowy pojemnik, który możesz pobrać w rejestracji Grapa Medica lub kupić w aptece.

Pobieranie porannej próbki moczu:

• mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego bezpośrednio po spoczynku nocnym (pierwsza poranna porcja moczu) ze środkowego strumienia,
• pojemnik opisuje się imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzenia/numerem PESEL Pacjenta.

Uwaga! Należy pamiętać, że jeśli to tylko możliwe badanie powinno być wykonywane w porannej próbce moczu.

Mocz powinien trafić do analizy w ciągu godziny od pobrania. Jeśli nie możesz tego zrobić od razu, mocz należy przechowywać w lodówce, ale nie dłużej niż 24 godziny.

Sposób postępowania przy pobieraniu moczu - MĘŻCZYZNA:

1. Umyj ręce wodą i mydłem.
2. Całkowicie odciągnij napletek i umyj prącie trzy razy bieżącą wodą i mydłem. Nie stosuj antyseptyków ani środków do higieny intymnej! Po każdym myciu spłucz wodą mydło.
3. Osusz okolice cewki moczowej. Wskazane jest użycie jałowych gazików. Ewentualnie można użyć papierowego ręcznika.
4. Otwórz jałowy pojemnik z szeroką szyjką nie dotykając wewnętrznych powierzchni pojemnika i nakrętki.
5. Odciągnij napletek i oddaj nieco mniej niż połowę zawartości pęcherza do ubikacji a następnie, nie przerywając strumienia należy pobrać około 10 ml moczu bezpośrednio do jałowego pojemnika (jest to tzw. strumień środkowy.
6. Zamknij szczelnie pojemnik z moczem.
7. Nie przelewaj do jałowego naczynia moczu z kaczki lub nocnika!
8. Nie zbieraj moczu przez kilka godzin! Taki mocz nie nadaje się do badań mikrobiologicznych.
9. Wpisz na pojemniku z moczem swoje imię i nazwisko, rodzaj materiału (mocz) oraz datę i godzinę pobrania moczu.
10. Umieść naczynie z moczem w lodówce na dolnej półce (w temperaturze 4 - 80°C) do czasu dostarczenia próbki do laboratorium.
11. Próbkę moczu dostarcz do laboratorium mikrobiologicznego w dniu pobrania.

Przed pobraniem moczu zalecane jest:

• Stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów
• Unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się w moczu lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych
• Powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie
• Dokładne umycie okolicy ujścia cewki moczowej ciepłą wodą bez środków myjących i dezynfekujących

Sposób postępowania przy pobieraniu moczu - KOBIETA:

1. Umyj ręce wodą i mydłem.
2. Umyj się dokładnie pod prysznicem: najpierw krocze a potem rozchyl wargi sromowe i trzykrotnie umyj dokładnie srom wodą i mydłem. Nie stosuj antyseptyków ani środków do higieny intymnej! Kierunek mycia zawsze od przodu do tyłu! Po każdym umyciu opłucz srom wodą.
3. W razie niemożności skorzystania z prysznica, usiądź wygodnie na sedesie, odchyl w bok jedną nogę, rozchyl palcami wargi sromowe i trzy razy, w kierunku od przodu do tyłu, umyj srom wodą i mydłem Po każdym umyciu opłucz srom wodą.
4. Osusz okolice cewki moczowej. Wskazane jest użycie jałowych gazików. Ewentualnie można użyć papierowego ręcznika.
5. W przypadku pobrania moczu na posiew zalecane jest zastosowanie włożenia do pochwy tamponu w celu zabezpieczenia próbki moczu przed zanieczyszczeniem drobnoustrojami z pochwy.
6. Otwórz jałowy pojemnik z szeroką szyjką nie dotykając wewnętrznych powierzchni pojemnika i nakrętki.
7. Rozchyl palcami wargi sromowe i oddaj nieco mniej niż połowę zawartości pęcherza do ubikacji a następnie oddaj 10 mililitrów moczu bezpośrednio do jałowego pojemnika (jest to tzw. strumień środkowy).
8. Zamknij szczelnie pojemnik z moczem.
9. Nie przelewaj do jałowego pojemnika moczu z nocnika!
10. Nie zbieraj moczu przez kilka godzin! Taki mocz nie nadaje się do badań mikrobiologicznych.
11. Wpisz na pojemniku z moczem swoje imię i nazwisko, rodzaj materiału (mocz) oraz datę i godzinę pobrania moczu.
12. Umieść pojemnik z moczem w lodówce na dolnej półce ( w temperaturze od +2°C do +8°C) do czasu dostarczenia próbki do laboratorium.

Przed pobraniem moczu zalecane jest:

• Stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów.
• Unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się w moczu lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych.
• Powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie.
• Mocz do badania powinien być oddany bezpośrednio po spoczynku nocnym, trwającym nie mniej niż 4 godziny
• Unikanie badania w okresie od 2 dni poprzedzających menstruację (krwawienie miesiączkowe) do 2 dni po jej zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania.

Mężczyźni i Kobiety

Mocz przeznaczony do badania mikrobiologicznego to mocz poranny, pobierany ze środkowego strumienia.

Tylko w uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest pobieranie moczu niezależnie od pory dnia.

Materiał należy pobierać przed włączeniem antybiotykoterapii.

Uwaga: mocz do badania ogólnego i na posiew należy dostarczać w dwóch oddzielnych pojemnikach: niejałowym i jałowym

Mocz na posiew należy pobierać przestrzegając poniższych zasad:

• zaopatrz się w jednorazowy, jałowy pojemnik, który możesz pobrać w rejestracji Grapa Medica lub kupić w aptece
• umyj ręce bieżącą wodą z mydłem i osuszyć jednorazowym ręcznikiem
• dokładnie umyj okolice krocza i cewki moczowej bieżącą wodą, osuszyć jednorazowym ręcznikiem:
  • Mężczyźni: po odciągnięciu napletka, dokładnie umyć okolice cewki moczowej, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem
  • Kobiety: dokładnie umyć okolice krocza, jedną ręką rozchylić wargi sromowe odsłaniając ujście cewki moczowej, umyć okolice cewki, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem

Uwaga: Zachować kierunek mycia i osuszania: od ujścia cewki w kierunku odbytu.

Są dwa rodzaje pojemników: jałowy pojemnik z nakrętką zabezpieczony folią lub pojemnik UROMEDIUM - pojemnik z podłożami do bezpośredniego posiewu moczu.

Pobranie moczu na posiew do jałowego pojemnika z nakrętką zabezpieczony folią:

• przed samym pobraniem moczu otworzyć jałowy pojemnik
• pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia - pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię moczu, nie przerywając strumienia oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie do 1/3 jego wysokości
• dla uniknięcia przypadkowego zanieczyszczenia bakteriami nie dotykać brzegiem pojemnika okolic narządów płciowych, a dodatkowo, palcami wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika
• pojemnik natychmiast zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem, datą urodzenia/numerem PESEL
• pojemnik do chwili transportu przechowywać w temperaturze pokojowej

Pobranie moczu na posiew do UROMEDIUM (pojemnik z podłożem mikrobiologicznym):

• wyjąć zestaw z woreczka foliowego
• odkręcić nakrętkę z umocowaną płytką i ostrożnie wyjąć z pojemnika, aby podczas całej czynności pobierania moczu nie dotknąć powierzchni płytki, jej brzegów czy wnętrza pojemnika
• pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia - pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię moczu, nie przerywając strumienia oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie do 1/3 jego wysokości
• do pojemnika wypełnionego moczem zanurzyć płytkę (trzymając płytkę za nakrętkę) na okres około 4 sekund
• wyjąć płytkę z pojemnika, odczekać kilka sekund, aż ścieknie nadmiar moczu z płytki
• jeżeli ilość moczu jest niewystarczająca do pełnego zanurzenia płytki lub mocz został pobrany bezpośrednio z cewnika można wykonać posiew polewając moczem z pojemnika powierzchnię płytki - jej obydwie strony
• mocz wylać z pojemnika, nie dotykać płytki!
• płytkę ponownie starannie umieścić w pojemniku, zamknąć szczelnie pojemnik, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem, datą urodzenia/numerem PESEL
• pojemnik do chwili transportu przechowywać w temperaturze pokojowej

Próbkę moczu dziecka należy pobrać rano, tuż po karmieniu.

Należy zdjąć dziecku pieluszkę oraz dokładnie umyć mu okolicę cewki moczowej – w przypadku dziewczynek okolice sromu od przodu w kierunku odbytu, zaś u chłopców żołądź po odsunięciu napletka.

Należy unieść dziecko i rozmasować mu mięśnie grzbietu od góry ku dołowi, wzdłuż kręgosłupa, czynność ta powinna być wykonywana w ciepłym pomieszczeniu, dzięki czemu mięśnie szybciej się rozluźnią, zaś dziecko uniknie przeziębienia.

Tak jak w przypadku osób dorosłych w momencie kiedy dziecko zacznie oddawać mocz pobiera się próbkę z „środkowego strumienia” do przygotowanego wcześniej, odpowiedniego pojemnika - mocz „łapany” do specjalnego sterylnego pojemnika na mocz, podczas mikcji.

W celu pobrania świeżej porcji moczu, należy umyć oraz osuszyć okolicę moczowo-płciową dziecka i wyczekiwać na oddanie moczu bezpośrednio do sterylnego pojemnika na mocz.

Mocz pobrany do woreczka: sterylny woreczek na mocz przykleić wg. instrukcji na opakowaniu, po dokładnym umyciu narządów płciowych dziecka. Minimalna ilość moczu na posiew to ok. 1 ml. Moczu z woreczka nie wolno przelewać do innych pojemników, dla bezpieczeństwa można woreczek umieścić w sterylnym zakręcanym pojemniku plastikowym na mocz i dostarczyć do laboratorium, opisać: imieniem i nazwiskiem pacjenta oraz datą i godziną pobrania. Jeśli mocz nie może być dostarczony do laboratorium w krótkim czasie po pobraniu, należy go przechowywać w  lodówce.

Przed badaniem moczu należy zaopatrzyć się w duży pojemnik z podziałką do zbierania moczu, a także duży pojemnik jednorazowy, w którym należy dostarczyć próbkę moczu ze zbiórki dobowej do laboratorium.

W dniu badania:

• Dobową zbiórkę moczu należy rozpocząć rano i przeprowadzać ją przez okres 24 godzin.
• Pierwsza poranna porcja moczu powinna być oddana do toalety, zaś każda następna w całości do przygotowane wcześniej pojemnika. Pomiędzy oddawaniem moczu pojemnik powinien być przechowywany w lodówce.
• Każda godzina rozpoczęcia zbiórki powinna być zanotowana.
• Zbiórka moczu powinna być kontynuowana przez całą dobę – każda porcja oddanego w tym czasie moczu powinna zaleźć się w pojemniku. Zakończenie dobowej zbiórki moczu powinno być o tej samej godzinie w której została rozpoczęta, a więc jeżeli rozpoczyna się ją w poniedziałek o godz. 07:00 rano, zakończyć powinna się we wtorek o godz. 07:00.
• Należy zanotować godzinę zakończenia zbiórki, następnie dokładnie wymieszać zawartość pojemnika z zebranym przez dobę moczem oraz zmierzyć jej objętość.
• Z całości zebranego moczu należy odlać próbkę ok. 50-100 mililitrów do jednorazowego pojemnika.
• Do dostarczanej do laboratorium próbki należy dołączyć informacje o czasie rozpoczęcia oraz zakończenia zbiórki, a także całkowitej objętości moczu zebranego podczas doby.
• Niezmiernie ważnym jest, aby każda porcja moczu w ciągu doby została przeniesiona do przeznaczonego do tego pojemnika – w przypadku pominięcia choćby jednej porcji moczu, zbiórkę należy rozpocząć od początku. Niepełna zbiórka moczu mocze wpłynąć na zafałszowanie wyników badań.

Zalecenia ogólne: Kiedy pobrać materiał?

Próbka kału powinna być pobierana jak najwcześniej od wystąpienia objawów biegunki, jeszcze przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego lub po upływie 1-3 tygodni po zakończeniu stosowania leków, chyba że terapia antybiotykowa nie przynosi efektu i lekarz zalecił przeprowadzenie badania w trakcie leczenia – po stosowne informacje należy się zwrócić do lekarza prowadzącego lub do punktu pobrań.

Przed badaniem należy stosować dietę bezmięsną i nie zawierającą pokarmów barwiących stolec np. buraków, jagód. W okresie nawrotu biegunki pobrania należy dokonać natychmiast, nie czekając na uformowanie się stolca.

Pobieranie próbek kału do pojemnika:

• materiał do badania wielkości orzecha laskowego należy pobrać do dedykowanego jednorazowego pojemnika (przy użyciu umieszczonej w pojemniku łopatki), który możesz pobrać w rejestracji Grapa Medica lub kupić w aptece
• ważne aby pobrany materiał pochodził z 2-3 różnych miejsc tej samej porcji kału, szczególnie z miejsc zawierających materiał patologiczny: śluz, krew lub ropę
• pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem Pacjenta/numerem PESEL, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać
• próbkę należy dostarczyć do punktu pobrań do 2 godzin od momentu pobrania
• powyżej 2 godzin należy przechowywać go w chłodnym miejscu (w temperaturze lodówki)

Zalecenia ogólne: Kiedy pobrać materiał?
Próbka kału powinna być pobierana jak najwcześniej od wystąpienia objawów biegunki, jeszcze przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego. W okresie nawrotu biegunki pobrania należy dokonać natychmiast, nie czekając na uformowanie się stolca. Bez względu na wielkość próbki należy pamiętać, aby do badania kał był pobierany z kilku miejsc, szczególnie zawierających materiał patologiczny: śluz, krew lub ropę.

Pobieranie próbek kału na posiew do pojemnika:

• przed pobraniem próbki kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy
• przygotować jałowy, plastikowy pojemnik z nakrętką i łopatką, który możesz pobrać w rejestracji Grapa Medica lub kupić w aptece
• oddać kał do jednorazowego jałowego pojemnika
• za pomocą łopatki z jałowego pojemnika transportowego, pobrać próbkę wielkości orzecha laskowego (w przypadku kału płynnego 2-3 ml) i umieścić ją w pojemniku
• pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem Pacjenta, numerem PESEL, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać
• przechowywać i transportować w temperaturze pokojowej, dostarczyć do laboratorium w ciągu 2-3 godzin
• gdy to niemożliwe, materiał przechowywać w temperaturze 2 – 8 st. C i dostarczać do punktu pobrań w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania

Próbka kału do badania parazytologicznego (badanie na obecność pasożytów przewodu pokarmowego) najlepiej pobrać przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ wiele leków utrudnia rozpoznawanie inwazji przewodu pokarmowego (np. leki przeciwgorączkowe, antybiotyki). W przypadku ich stosowania próbki kału należy pobrać po tygodniu od zakończenia kuracji, a w przypadku antybiotyków - po upływie 2 tygodni.

Pobieranie próbek kału do pojemnika:

• materiał do badania wielkości orzecha laskowego należy pobrać do dedykowanego jednorazowego pojemnika (przy użyciu umieszczonej w pojemniku łopatki), który możesz pobrać w rejestracji Grapa Medica lub kupić w aptece
• ważne aby pobrany materiał pochodził z 2-3 różnych miejsc tej samej porcji kału, szczególnie z miejsc zawierających materiał patologiczny: śluz, krew lub ropę
• zaleca się badanie trzech próbek pobieranych w okresie 10 dni w odstępach 2-3 dniowych
• badanie w kierunku antygenu cyst Giardia lamblia można wykonać z jednej próbki
• pobierając próbkę należy zwracać uwagę na obecność w stolcu członów tasiemca, dojrzałych postaci glisty ludzkiej, owsików bądź podejrzanych struktur mogących być fragmentem ciała pasożytów i
• umieścić je w osobnym pojemniku z niewielką ilością wody
• pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem Pacjenta/numerem PESEL, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać
• próbkę należy dostarczyć do punktu pobrań do 2 godzin od momentu pobrania
• powyżej 2 godzin należy przechowywać go w chłodnym miejscu (w temperaturze lodówki)

Wymaz z gardła lub jamy ustnej wymaga od pacjenta przygotowania. Zapewnia to otrzymanie wiarygodnego wyniku i włączenie odpowiedniego leczenia.

Zalecane jest wykonywanie wymazu z gardła lub jamy ustnej w godzinach porannych.

Na co najmniej 3 godziny przed zgłoszeniem się na wymaz należy:

• zrezygnować z mycia zębów i płukania jamy ustnej,
• powstrzymać się od jedzenia i picia,
• zrezygnować ze stosowania miejscowych leków na ból gardła,
• unikać palenia tytoniu i żucia gumy.

Wymaz powinien być wykonany przed włączeniem antybiotyku – jego zażycie może zafałszować wynik badania w przypadku infekcji bakteryjnych. Wyjątkiem jest sytuacja, w której przyjęcie leku jest wyraźnie zalecone przez lekarza.